​? وظایف و تکالیف شیعه در زمان غیبت امام زمان (عج) ?

#قسمت.دوم

5- صدقه دادن به نيابت از آن حضرت: اين امر نشانه مودت ودوستى آن جناب وولايت است. 

 سيد بن طاووس - رحمه الله - در کتاب (کشف المحجه) به فرزندش چنين سفارش مى کند: (… در پيروى ووفادارى وتعلق خاطر وبستگى نسبت به آن حضرت به گونه اى باش که خدا ورسول او (صلى الله عليه وآله وسلم) وپدران آن حضرت وخود او از تو مى خواهند، وحاجات آن بزرگوار را برخواسته هاى خود مقدم بدار، هنگامى که نمازهاى حاجت را به جاى مى آورى، وصدقه دادن از سوى آن حضرت را، پيش از صدقه دادن از سوى خودت وعزيزانت قرا ده، ودعا کردن براى آن حضرت را مقدم بدار، که سبب مى شود به سوى تو توجه فرمايد وبه تو احسان نمايد…). (4) 

 6- حج رفتن به نيابت آن حضرت: اين کار، بين شيعيان در روزگار قديم متداول بوده است. حاجيان معمولا در مراسم عبادى - سياسى حج، بعد از آنکه اعمال واجب خود را انجام دادند، سعى مى کنند اعمال حج را به نيابت از طرف محبوبترين افراد خود نيز انجام دهند. حضرت مهدى (عليه السلام) که محبوبترين افراد نزد شيعيان است، از هر کس شايسته تر است که به نيابت از آن حضرت حج به جاى آورده شود. وبه طور مسلم، اين عمل باعث مى شود که حج خود او نيز، بيشتر مورد قبول حق تعالى قرار گيرد. ولى بايد توجه داشت که پول حجى که نيابتا از امام زمان (عجل الله فرجه) انجام مى گيرد حتما پاک وبدون شبهه باشد. 

 7- قيام هنگام شنيدن نام آن حضرت: شايسته است يک شيعه واقعى هرگاه نام مبارک آن حضرت خصوصا (قائم) برده مى شود، برخيزد وبه احترام آن امام تمام قد بايستد، چنانکه سيره بعضى از امامان معصوم - عليهم السلام - ما چنين بوده است.
? (4) مکيال المکارم، موسوى اصفهانى، ج 2 ص 288.

 ? اَللّهُـــمَّ عَجـِّــل لِوَلیِّــکَ الفَـــرَج ?

​? وظایف و تکالیف شیعه در زمان غیبت امام زمان (عج) ?

#قسمت.اول

? با توجه به احاديث خاندان وحى، در عصر غيبت، وظايف وتکاليفى براى شيعه مشخص ومعين نموده اند که بخشى از آنها بدين ترتيب است: 

 1- معرفت وشناخت آن حضرت: يکى از وظايف شيعه نسبت به امام زمان (عجل الله فرجه) به دست آوردن شناخت صفات وآداب وويژگيهاى آن جناب وعلايم حتمى ظهور او مى باشد. زيرا آن حضرت، امامى است واجب الاطاعه، وهر کس که اطاعتش واجب است بايد صفاتش را شناخت، تا با شخص ديگرى که مقام او را به دروغ وستم ادعا مى کند، اشتباه نگردد. بنابراين شناخت ودانستن صفات مولايمان حضرت حجت (عليه السلام) واجب است. 

امام صادق (عليه السلام) فرموده است: (به درستى که بهترين وواجب ترين فريضه ها بر انسان شناخت پروردگار واقرار به بندگى او است… وپس از آن شناخت فرستاده خدا است وگواهى دادن به پيغمبرى او… وبعد از آن، شناختن امامى است که به صفت ونامش در حال سختى وراحتى به او اقتدا مى نمايى). (1) 

 2- انتظار فرج وظهور آن حضرت: در رابطه با اين وظيفه، مطالبى را بطور جداگانه آورده ايم که ما را از توضيح در اين بخش مستغنى مى کند. 

 3- محزون بودن از فراق آن حضرت: اين امر، يکى از نشانه هاى دوستى واشتياق به آن امام است. امام رضا (عليه السلام) مى فرمايد: (چه بسيار زنان جگر سوخته مؤمنه وچه بسيار مردان مؤمن جگر سوخته خواهند بود، آنگاه که (ماء معين) (امام زمان) مفقود وغايب گردد). (2) 

 ونيز امام صادق (عليه السلام) مى فرمايد: (شخص مهموم واندوهگين به خاطر ما که غم واندوهش از جهت ظلمى است که بر ما رفته، نفس کشيدنش تسبيح گويى است، وهم او به خاطر امر ما عبادت است، وپنهان داشتن سر ما، براى او به منزله جهاد در راه خداوند است). (3) 

 4- دعا کردن براى آن حضرت
? (1) مکيال المکارم، موسوى اصفهانى، ج 2، ص 171. (2) کمال الدين وتمام النعمه، شيخ صدوق، ص 371. (3) اصول کافى، مرحوم کلينى، ج 2، ص 226.

 ? اَللّهُـــمَّ عَجـِّــل لِوَلیِّــکَ الفَـــرَج ?

#قسمت.سوم

? در پایان گفتنی است که حدیث‌های فراوانی در مورد نشانه‌های ظهور، در منابع روایی وجود دارد. اسناد این روایات، بیشتر ضعیف و غیرقابل اعتماد است. از نظر دلالت نیز، هماهنگی و انسجام لازم بین آنها نیست و پاره‌ای از آنها مصحف و مخلوط می‌باشد. به نظر می‌رسد، اهمیت بسیار مسأله «مهدویّت» از یک سو و علاقه‌مندی شدید مسلمانان به آگاهی از چگونگی رخدادهای آینده و پدیدار شدن نشانه‌های ظهور مهدی علیه السلام، از سوی دیگر، سبب شده که دشمنان و بدخواهان به ویژه حاکمان ستمگر وسوسه شوند که در جهت برآوردن منافع سیاسی خویش، تغییراتی در روایات به وجود آورند.

? (نور مهدی، مقاله علی دوانی، ص 70.)

اینک با انبوهی از روایات صحیح و غیر صحیح در زمینه نشانه‌های ظهور، روبه‌رو هستیم که دست کم شماری از آنها از آفت جعل و تحریف مصون نمانده است. متأسفانه کتاب‌هایی نیز وجود دارد که در آنها از سر جهل و دلسوزی و یا به عمد و از روی غرض، به این امر دامن زده شده است.

البته برخی با گردآوری این روایات، خواسته‌اند اصل آنها محفوظ بماند و نیز بنمایانند که همگان، در اصل ظهور مهدی علیه السلام اتفاق نظر دارند. بنابراین التزام به درستی همه این روایات مشکل است و در بررسی نشانه‌های ظهور، احتمال جعل و تحریف و دسیسه‌های دست‌های پنهان سیاست را نباید نادیده گرفت.

البته وجود مواردی از جعل و تحریف، در نشانه‌های ظهور و یا وجود مدعیان دروغین به عنوان نمونه نشانه‌ها، هیچ گاه دلیل این نمی‌شود که همه روایات از اعتبار بیفتد و یا اصل همه نشانه‌ها زیر سؤال برود؛ زیرا دسته‌ای از این نشانه‌ها مسلّم و قطعی است. همچنین وجود پاره‌ای اشکالات و ضعف‌ها در نشانه‌های ظهور و احتمال تحریف و تغییر در آنها از سوی دشمنان و یا ادعاهای واهی برخی شیّادان درباره اصل مهدویّت، هیچ گاه به اصل مهدویّت و اعتقاد به ظهور قائم علیه السلام آسیبی نمی‌رساند؛ زیرا اعتقاد به مهدویّت و ظهور حضرت مهدی علیه السلام مورد اتفاق فریقین است و با تواتر ثابت شده است و هرگز خدشه‌ای در آن وارد نمی‌گردد.

? (چشم به راه مهدی علیه السلام، ص۲۵۸)

 ? اَللّهُـــمَّ عَجـِّــل لِوَلیِّــکَ الفَـــرَج ?

قسمت.دوم

دو:

نشانه‌های متصل به ظهور و غیر متصل به ظهور بر اساس روایاتی چند، شماری از نشانه‌های ظهور، متصل به آن خواهد بود؛ به گونه‌ای که بین آنها و ظهور حضرت مهدی علیه السلام فاصله زیادی نباشد.

البته اینکه فاصله آن نشانه‌ها تا ظهور چه مدت و یا چند روز است، به طور دقیق روشن نیست؛ ولی قدر مسلم آن است که فاصله زیاد نیست و احتمالاً، مجموعه نشانه‌های متصل به ظهور، در همان سال ظهور، یا سال پیش از آن، رخ می‌دهد. بر این اساس تردیدی نیست که شماری از نشانه‌های ظهور، نزدیک ظهور و متصل به آن واقع می‌شود. در مقابل نشانه‌های غیر متصل است که در طول تاریخ در دوران غیبت کبری، اتفاق افتاده و خواهد افتاد.

سه:

نشانه‌های غیر عادی تحقق نشانه‌های ظهور همچون واقع شدن سایر پدیده‌ها به روال طبیعی و عادی است؛ ولی پیشگویی برخی از آنها، به گونه‌ای در روایات بازتاب یافته که به نظر می‌رسد، واقع شدن آنها به طور عادی، غیرممکن می‌نماید و تحقق آنها به صورت غیرطبیعی در چهار چوب معجزه خواهد بود؛ مثلاً طلوع خورشید از مغرب و صیحه آسمانی، اگر همان معنای ظاهری آنها مراد باشد، باید به گونه معجزه رخ دهد؛ زیرا پدیدار شدن چنین اموری، عادتاً ممکن نیست.

البته شاید بعضی از این نشانه‌ها، معنای کنایی و رمزی داشته باشد و به رخدادهایی اشاره کند که پیدایش آنها عادتاً امکان دارد.

 ? اَللّهُـــمَّ عَجـِّــل لِوَلیِّــکَ الفَـــرَج ?

​? انواع نشانه های ظهور ?

#قسمت.اول
? نشانه‌های ظهور گوناگون است و بر شمردن همه این اقسام، نه چندان مفید است و نه لازم؛ چه آنکه بسیاری از آنها، نشانه‌های قطعی ظهور نمی‌باشد. افزون بر این، از نظر سند و محتوا نیز دارای اشکال است و درستی و نادرستی آنها، خیلی روشن نیست. از این رو در تقسیم نشانه‌ها تنها به موارد ذیل بسنده می‌گردد:

یک:

نشانه‌های حتمی و غیر حتمی در میان نشانه‌های ظهور، شماری از آنها به روشنی به عنوان «علایم حتمی ظهور» یاد شده است. منظور از «نشانه‌های حتمی» در مقابل نشانه‌های غیر حتمی آن است که پدیدار شدن آنها بدون هیچ قید و شرطی قطعی و الزامی خواهد بود؛ به گونه‌ای که تا آنها واقع نگردد، حضرت مهدی علیه السلام ظهور نخواهد کرد.

البته باید توجه نمود که حتمی و یا مسلم و قطعی بودن وقوع این نشانه‌ها، به این معنا نیست که پدید نیامدن آنها، محال است؛ بلکه به حسب فراهم بودن شرایط و مقتضیات و نبودن باز دارنده‌ها، پدید آمدن آنها اگر خداوند اراده کند قطعی خواهد بود.

از روایات فراوانی که در میان آنها روایات صحیح نیز وجود دارد حتمی بودن نشانه‌های پنج گانه ذیل استفاده می‌شود:

خروج سفیانی، قیام یمانی، صیحه آسمانی، قتل نفس زکیّه و خسف در بیداء.

امام صادق علیه السلام می‌فرماید:

«پنج امر قبل از قیام قائم از نشانه‌ها است:

صیحه و سفیانی و خسف در بیداء و خروج یمانی و قتل نفس زکیّه.»

? (کتاب الغیبة، ص 436، ح 427.)

در پاره‌ای روایات از حتمی بودن آن نشانه‌ها، چنین تعبیر شده است:

امام صادق علیه السلام فرمود:

«امور حتمی که قبل از قیام قائم به ناگزیر خواهد بود [عبارت است از:]

خروج سفیانی، خسف در بیداء، قتل نفس زکیّه و منادی که از آسمان ندا سر خواهد داد.»

? (الغیبة، ص 264، ح 26.)

در برابر نشانه‌های حتمی، نشانه‌های غیر حتمی قرار دارد؛ یعنی، مقید و مشروط به اموری است که در صورت تحقق آنها، به عنوان نشانه پدید می‌آید. به عبارت دیگر نشانه‌های غیر حتمی شاید پدید آید و شاید پدید نیاید و امام زمان علیه السلام ظهور کند. پاره‌ای از نشانه‌هایی که به حتمی بودن آنها تصریح نشده، از این قرار است:

1. مرگ و میرها، زلزله‌ها و جنگ‌ها و آشوب‌های فراگیر

2. خسوف و کسوف نا بهنگام

3. بارش باران‌های فراوان و …

 ? اَللّهُـــمَّ عَجـِّــل لِوَلیِّــکَ الفَـــرَج ?